Carnavalsbijdrage aan het Weense tijdschrift “Der Ruf” 1912
Duitse roem is, zolang de kritiek bij ons niet kritisch maar sentimenteel is, geen kwestie van verdienste, maar van behendigheid.
Daarom hierbij een paar adviezen voor jongeren en beginnelingen:
Ten eerste: Verzorg je lichaam goed, zodat je oud kan worden. Duitse roem komt niet voort uit je werk, maar uit jubilea. De kunst om beroemd te worden gaat hand in hand met dieetleer, de kunst om lang te leven. Je dient vijftig jaar te worden, en dan zestig en zeventig. Als het je lukt om tachtig te worden, krijg je de Nobelprijs.
Ten tweede: Schrijf veel en maak je niet druk om kwaliteit. Non multum sed multa. We leven in een land waar je jouw bekwaamheid moet tonen, en waar vlijt een deugd, ja zelfs een talent is. Schrijf omvangrijke werken, zolang middelmaat nog met literatuur samenvalt. Als de mode verandert, verander dan mee.
Ten derde: Zorg ervoor dat je overal bekendheid geniet. Maak je het Odol-principe eigen: niemand moet kunnen ontsnappen aan jouw merknaam.
Ten vierde: Beantwoord daarom alle aanvragen, correspondentie en vragenlijsten die je onder ogen krijgt, ongeacht of het jou aangaat of niet. Wek de indruk dat je breed geïnteresseerd ben, neem overal aan deel, ook als je er niets mee te maken hebt en meng je in de meest eigenaardige zaken. Want hieraan ziet men dat je geen literator bent, maar een dichter. Als het weer in de mode komt om literator te zijn……. zie het tweede advies.
Ten vijfde: schaf jezelf een specialisme aan dat door de makers van de literatuurgeschiedenis simpelweg als een etiket opgeplakt kan worden. Om te voorkomen dat men je een ongewenste opplakt kan je er beter zelf een maken. Als je er geen kan vinden, noem jezelf dan “de Duitse X” en vul voor X de naam in van een sympathieke buitenlander. Het hoeft niet te kloppen, het is slechts een formaliteit (zoals het schrijven überhaupt). Dat enige dat telt is: bekend worden.
Ten zesde: zorg dat je een tijdje miskend ben of schijnt te zijn, dat maakt vrienden. Als een boek van je goed verkoopt dan moet je het stilhouden. Want dat wordt niet gewaardeerd.
Ten zevende: ben een sociaal persoon. Ga in alle mogelijke besturen zitten en correspondeer met de overgeblevene. Vergeet nooit te feliciteren, zeker niet als het in de krant komt. Jonge dichters moeten, net als oude, altijd geestdriftig schrijven. Raad iedereen die daarom vraagt in lovende woorden aan bij jouw uitgever en waarschuw hem in het privé dat je dit doet. Houd waar mogelijk toespraken op jubilea en begrafenissen. Hetzelfde staat jou immers te wachten (zie advies een)
Ten achtste: krijg zo nu en dan een klein ongeluk of word ziek. Hoe erger hoe beter. Vergeet nooit dat Tolstoi, Strindberg en anderen eerst hun eigen doodsklok moesten luiden voordat zij werden opgemerkt (terwijl men Otto Ernst en Fulda allang kende). Trouwens, neem die laatsten als voorbeeld. Zij verstaan de kunst!
Ten negende: als je getrouwd ben, zorg dan voor een goede keuken, een goede clubfauteuil en sigaren, boeken zijn bijzaak; goede vrienden daar draait het om, zij bepalen de opinie en alleen die is belangrijk. Kunst is slechts een opinie zaak, daarom is het een vergissing om je met kunst bezig te houden in plaats van met opinievorming. Deze is gemakkelijk te beïnvloeden, dus richt je daarop.
Ten tiende: maak je niet druk om jouw roem bij het nageslacht. Die kan je in Duitsland niet ontgaan. In München is een uitgever die de hele wereldliteratuur opnieuw drukt, daar kom je dus aan de beurt. Ook jouw brieven worden gedrukt – er zijn bij ons genoeg mensen met als levensvervulling onnodige en onbetekenende teksten uit te geven. Zij worden daartoe eerst docent en dan professor en zijn, zolang je leeft, jouw tegenstander. Ga daarom rustig dood – natuurlijk pas na de nodige jubilea – want je leeft in hen voort. Jouw hele levenswerk als dichter is immers slechts een voorwendsel voor een latere dichter om bij overlijden een inleiding te schrijven en voor de uitgever om met vergoedingsvrije schrijvers de nog in leven zijnde te benadelen.
Dus, hoed je ervoor een tijdgenoot te zijn.
Vertaling Dirk Jansen
