TAGUNG INTERNATIONALE STEFAN ZWEIG GESELLSCHAFT IN STRASBOURG SEPTEMBER 2018
Beste Zweig vriendinnen en –vrienden,
Vorig weekeinde hield het Internationale Stefan Zweig Gesellschaft zijn jaarlijkse Tagung; deze keer in Strasbourg, volgende jaar in Hamburg.
De Strasbourg bijeenkomst was een kleurrijke en levendige bijeenkomst, waaruit ik graag een aantal persoonlijke indrukken memoreer:
- BEZOEK AAN DE EUROPEAN COUNCIL/EUROPARAT. Het zal misschien aan mijn geestelijke luiheid liggen, maar nu pas is het mij duidelijk geworden wat het verschil is tussen het werk van de Europese Raad en van de Europese Unie. Voor degenen die mijn luiheid delen: de Europese Raad is de waakhond van mensenrechten en de Europese Unie is een samenwerkingsverband tussen Europese staten op voornamelijk gebied van handel, financiën en recht. In de Europese. De bouwactiviteiten in het EU-Viertel zijn enorm. Tussen de reeds bestaande, schitterende gebouwen verrijzen steeds nieuwe, nog meer spectaculaire bouwwerken. Vooral van bedrijven die graag in de buurt van EU instanties willen werken. Een schouwspel van activiteit, weelde en macht, waarin wij deskundig en uitvoerig werden rondgeleid. Naast deze overweldigende indrukken bekroop mij toch ook de herinnering aan een vraag die ik mijn moeder bij het boodschappen-doen, lang geleden, hoorde stellen: “Slager, mag het een half onsje minder zijn?”.
- ALSACE/ELZAS De Elzas is een wonderschone streek die eeuwenlang een speelbal tussen Franse en Duitse machthebbers is geweest. Nu zijn alle naambordjes frans, maar in de taal die de inwoners spreken is het Duitse verleden nog hardnekkig zichtbaar en hoorbaar. Op de menukaart werd ons de keuze geboden tussen: “Hüsgemachti Grumbeerekuechle un greenem Sàlàt of Geraichertes Schiffele un Sürküt “. Het verbaasde mij niet te horen dat aan de andere kant van de Rijn, richting Zwitserland ongeveer dezelfde taal wordt gesproken.
- STRASBOURG Het oude centrum van Strasbourg is schilderachtig mooi. Als je haast hebt is het niet aan te bevelen om met de auto naar jouw hotel te moeten zoeken. Stefan Zweig is drie of vier keer in Strasbourg geweest. Steeds voor korte bezoeken; in 1932 samen met Friderike. In 1933 werd een bezoek van hem om een lezing te houden wegens de gespannen politieke verhoudingen afgezegd.
- ALTAAR VAN ISENHEIM Het beroemde altaar van Isenheim staat sober en smaakvol opgesteld in een museum in Colmar. De altaarbeschilderingen maakten indruk op me, vooral door de bewaarde gebleven kleuren. Het altaar moet in binnen de gewijde sfeer van het klooster in Isenheim nog meer indruk hebben gemaakt.
- ALBERT SCHWEITZER In de buurt van Strasbourg ligt het dorpje Günsbach, de plek waar Albert Schweitzer opgroeide en werkte. Het door hem gebouwde orgel staat in de plaatselijke kerk. Ik wist van Schweitzer slechts dat hij een krachtig mens was die in Afrika buitengewoon humaan werk had verricht. Voor mij hing er ook altijd een zweem van zelfingenomenheid rond zijn persoon. Een bezoek aan zijn huis, kerk en orgel en enkele lezingen over zijn humanistische, zeer praktijkgerichte filosofie hebben mij weer aan het lezen gezet over hem, want ik geloof dat ik hem tekort heb gedaan. Overigens heeft Stefan Zweig een kort essay over zijn bezoek aan Schweitzer in Günsbach geschreven nl. Unvergessliches Erlebnis. Ein Tag bei Albert Schweitzer In dit verhaal beschrijft Zweig mede zijn bewondering voor de kathedraal van Strasbourg, in het bijzonder de kunst die de ingang omlijst (zie foto)
- GEZELLIGHEID Eten met het Stefan Zweig gezelschap is steeds een feestje. Uit vele landen stromen Zweigliefhebbers samen en er is altijd wel een taal te vinden waarin we goed kunnen communiceren; vaak Duits, want dat is nu eenmaal de taal waarin Zweig meestal schreef. In de Elzas eten riep bij mij hoge verwachtingen op. De keuken wordt, zeker als je van zuurkool houdt, geroemd. Eerlijk gezegd was er voor mij bij iedere maaltijd steeds iets te veel zuurkool op het bord. Maar de gezelligheid werd er niet minder op. Een mop die aan onze tafel werd verteld deed het gelach bij het doorvertellen door de hele bierkelder circuleren. De mop: ”Moos komt bij het einde van zijn leven bij de Styx en vraagt de veerman hem over te zetten. Dat is goed, zegt de man, maar mag ik dan € 650 van je vangen. Moos is ontsteld over de hoogte van het loon en roept: nu begrijp ik dat Jezus over het water heeft leren lopen.”
- FRANS MASEREEL In de reeks “Junge Wissenschaft” hield Julia Rebecca Glunk een voordracht over de houtsnijkunst van Frans Masereel, die het werk van Stefan Zweig vaak heeft begeleid en over de vriendschap tussen beide mannen. Deze sterk beeldende kunst heeft mij gestimuleerd meer van het werk van Masereel te willen zien. Als voorbeeld toon ik een afbeelding die Masereel maakte en opgenomen is in de Nederlandse vertaling van Der Zwang (Dwang), een novelle van Stefan Zweig. De vertaling (1923) is van Reinier Sterkenburg
Ik houd jullie op de hoogte van datum en inhoud van de Tagung 2019 in Hamburg.
Met groet van
Dirk Jansen
