Het cultureel erfgoed dat Europa al eeuwen verbindt ligt ons genootschap na aan het hart. Gelukkig zijn wij hierin niet alleen. Ook Pieter Steinz, criticus, schrijver en bestuurder, beschrijft in zijn boek Made in Europe in treffende voorbeelden de kunst die ons continent verbindt.
In talloze voorbeelden geeft hij in Europa ingeburgerde begrippen, zoals bijvoorbeeld Dracula of pocketbook, waarvan niemand meer lijkt te weten dat ze in respectievelijk Ierland en Venetië zijn ontstaan. De begrippen zijn vanzelfsprekende onderdelen van onze gemeenschappelijke Europese cultuur geworden. Er is veel meer gezamenlijk Europa dan wij ons dagelijks realiseren.
Vanzelfsprekend steekt Stefan Zweig in dit boek ook zijn hoofd om de deur. In het hoofdstuk over Humanisme wordt Zweig een “20ste eeuwse neo-humanist” genoemd, omdat hij in zijn geromantiseerde biografie over Erasmus (Triumph und Tragik des Erasmus von Rotterdam) hem tot oer-Europeaan had uitgeroepen.
Misschien legt de term “neo” teveel nadruk op de vernieuwende aspecten van Zweig’s werk. Zweig benadrukte immers nadrukkelijk het door hem geliefde verleden. Maar als Pieter Steinz bedoelt dat Zweig een groot verhalenverteller is die het humanisme nieuw leven inblies door medemenselijkheid in het dagelijks leven beeldend te verwoorden, dan is “neo-humanist” mooi passend.
Zweig wordt voor de tweede keer genoemd in het hoofdstuk over het Europese koffiehuis. Hierin bestempelt Steinz hem als kaffeehausliterator uit de generatie fin-de-siècle schrijvers. Samen met onder meer zijn vriend Joseph Roth. Hierbij moet worden vermeld dat Stefan Zweig bij voorkeur in de stilte van zijn huis op de Kapuzinerberg in Salzburg werkte. Aan het einde van een werkdag daalde hij dan graag af naar zijn koffiehuis Bazar aan de Salzach om een grosse Braune te drinken.
Made in Europe is voor iedereen die meer van Europa wil begrijpen een erudiet en boeiend boek!
