Zweig en fanatisme
In zijn boek “Triomf en tragiek van Erasmus van Rotterdam” typeert Stefan Zweig fanatisme als “de genius van eenzijdigheid” en “de vijand van vrijheid van denken”. In “Castellio tegen Calvijn” maakt hij zijn weerzin nog duidelijker : Een mens doden betekent nooit een leer verdedigen, maar: “een mens doden”. Het leidt geen twijfel dat hij zowel Luther als Calvijn verwijt dat zij geen tegenspraak duldden, een sterke missiedrang hadden en geen geweld schuwden om hun opvattingen gerealiseerd te krijgen. Fanatisme dus.
Dit fanatisme treft Zweig in zijn persoonlijk leven als hij in Salzburg woont en werkt. Het nationaalsocialisme verovert Oostenrijk. Hij wordt gedwongen om Salzburg te verlaten. In “De wereld van gisteren“ beschrijft hij het moment waarop hij, in de trein van Wenen naar Zwitserland, voor de laatste keer zijn woonplaats Salzburg ziet:
Salzburg, de stad waar het huis stond waarin ik twintig jaar had gewerkt, reed ik voorbij zonder op het station zelfs maar uit te stappen. Ik had weliswaar uit mijn coupéraampje mijn huis op de heuvel kunnen zien met al de herinneringen van de voorbije jaren, maar ik keek niet. Waarom zou ik? Ik zou er toch nooit meer wonen. En op het ogenblik dat de trein over de grens rolde, wist ik net als oervader Lot in de bijbel dat alles achter mij stof en as was, tot bitter zout verstard verleden.
Onze tijd en fanatisme
Het Genootschap heeft in samenwerking met anderen een test ontwikkeld waarin de lezer de kans krijgt zijn eigen weerbaarheid tegen groepsfanatisme te vergroten. Door deze test (zie op startpagina onder TEST) twee keer in te vullen en de informatie en achtergronden te lezen over de werking van groepsfanatisme kan de deelnemer zijn bewustzijn van de gevolgen van groepsfanatisme vergroten.
Dit is één van de voorbeelden waarop het Genootschap groepsfanatisme in onze eigen tijd aan de orde stelt.
We are all Fanatics
Op 6 en 7 mei 2011 organiseerden wij mede het culturele programma We are all Fanatics.
Op de avond hieraan voorafgaand ging Dirk Jansen op Radio 1 in gesprek met Colet van der Ven over groepsfanatisme in het programma Casa Luna. Klik hier om het gesprek te beluisteren.
Klik hier voor het artikel dat in het blad Fanatismo verscheen over onze zienswijze op fanatisme.
