GELUKSBELEVING: INDIVIDUEEL OF MET Z’N ALLEN.
De momenten van gelukbeleving die Stefan Zweig in zijn werk beschrijft vind ik vaak herkenbaar en beeldend.
Een voorbeeld: in zijn korte verhaal “Onvermoede affiniteit met een ambacht” (Unvermutete Bekanntschaft mit einem Handwerk) komt de ik-figuur na een vermoeiende treinreis in Parijs aan en vindt aan een van de boulevards in de vroege ochtend op een terras een rustige plek.
Zweig schrijft:
“Het was zo’n ochtend die alleen in April voorkomt: hij smaakt als zijdenbonbon, zoet, koel en vochtig. Gefilterd voorjaarslicht met de geur van onvervalste ozon. Op de Boulevard Hausmann rook je plotseling de lucht van verse weiden en de zee. Een van de onstuimige aprilbuien had dit wonder veroorzaakt.
Vers aangekomen voelde ik mij gelukzalig: geen afspraken, geen verplichtingen, in Parijs wist niemand dat ik hier was. Ik had geen plannen ik was volkomen vrij”.
Ik neem aan dat iedereen zulke momenten van diep geluksgevoel kent. Ze zijn nauwelijks bewust op te roepen; ze overkomen je en je bent er blij mee.
Alessandro Barrico, de bekende Italiaanse schrijver en filosoof (bv. Oceaan van een zee en Zijde) voorspelt dat in een komende, vredelievende samenleving de gelukbeleving van iedereen een collectieve aangelegenheid zal worden. Door de overstelpende mogelijkheden van informatieuitwisseling en met behulp van gametechnieken kan een ieder vrij beschikken over de waarheid, de essentie van dingen en de gelukbelevingen, die door velen zijn opgediept en op internet beschikbaar worden gemaakt.
Een interview met de schrijver in Letter en Geest van het dagblad Trouw van 22 juni, verhaalt over deze ingrijpende veranderingen. In zijn nieuwe boek “De Game” stelt hij dat er een samenleving aan het ontstaan is waarin geen diepgang en oppervlakkigheid meer bestaan. De grote openbaarheid voorkomt dat machthebbers werkelijkheid en waarheid niet meer kunnen manipuleren.
Alle feiten en opvattingen zijn immers op internet toegankelijk, ook de “postervaringen” (d.w.z. ervaringen die je het gevoel geven dat je werkelijk leeft). Volgens Baricco zal deze samenleving dus per definitie vreedzamer zijn en oorlogen voorkomen.
Eerlijk gezegd hecht ik erg aan mijn persoonlijke, individuele geluksbeleving. Is het lezen van de geluksbeleving van Stefan Zweig niet van een andere orde dan een in het echt beleefd verblijf aan een Parijse boulevard door jouzelf. Je zou hooguit kunnen zeggen dat het lezen van de Zweig-beleving of het bekijken van de YouTube filmpjes over beleefde geluksmomenten van anderen je herinnert aan soortgelijke momenten die je in jouw leven herkent of ermee associeert.
Natuurlijk juich ook ik een vreedzamer samenleving toe en als dat bereikt kan worden met het bekijken van gelukfilmpjes of -teksten van anderen dan zou dat erg mooi zijn.
Toch zou ik mijn eigen, ongeplande beleving van geluksmomenten niet graag inleveren voor Barrico’s Gamemaatschappij.
Maar ik ga zijn boek “The Game” natuurlijk wel lezen
Dirk Jansen
Stefan Zweig Genootschap Nederland